تفسیر بلاغی سوره کافرون 2
آیه چهارم وپنجم
وَ لاٰ أَنٰا عٰابِدٌ مٰا عَبَدْتُّمْ* وَ لاٰ أَنْتُمْ عٰابِدُونَ مٰا أَعْبُدُ
این دو آیه همان مضمون آیات قبل را داردودرواقع تاکید آن آیات است.هم تاکید در لفظ وهم درمعنی است.سوالی که باید پاسخ داده شود این است که وجه این تکرار چیست؟به نظر میرسد بهترین جواب حدیثی است که ازامام صادق علیه اسلام نقل شده است:در حدیثى آمده است که" ابو شاکر دیصانى" (یکى از زنادقه عصر امام صادق ع از یکى از یاران امام صادق بنام" ابو جعفر احول" (محمد بن على نعمانى کوفى معروف به مؤمن طاق) از دلیل تکرار این آیات سؤال کرد و گفت آیا شخص حکیم ممکن است اینچنین تکرارى در کلامش باشد؟ابو جعفر احول چون در اینجا پاسخى نداشت وارد مدینه شد خدمت امام صادق ع رسید، و در این باره سؤال کرد، امام ع فرمود: سبب نزول این آیات و تکرار آن این بود که قریش به رسول خدا پیشنهاد کردند که یک سال تو خدایان ما را بپرست، سال دیگر ما خداى تو را مىپرستیم، و همچنین سال بعد تو خدایان ما را بپرست و سال دیگر (سال چهارم) ما خداى تو را مىپرستیم، آیات فوق نازل شد و تمام این پیشنهادها را نفى کرد.هنگامى که ابو جعفر" احول" این پاسخ را براى" ابو شاکر" بیان کرداو گفت: هذا ما حمله الإبل من الحجاز!:" این بارى است که شتران از حجاز آوردهاند" (اشاره به اینکه سخن تو نیست و گفتار امام صادق ع است).[1]
نکته دیگری که در این آیه شریفه میتوان مورد اشاره قرار داد این است که چرا از ضمیر مفرد استفاده کرد.با اینکه جا داشت از جانب همه مسلمانان این نکته را بفرماید که ما معبودان شما را عبادت نمی کنیم.نحن لا نعبدوحتی کافران هم به صورت جمع آورده است.واین شاید به خاطر اهمیت جایگاه رسول خدا باشد واینکه همه مسلمانان تابع رسول خدا هستند.هرچه را او بفرماید حرف همه مسلمانان است.اگر هم بگویم که این ثبات قدم وحتی اندکی تغییر ایمان فقط در جان رسول خدا هست دور از انتظار نیست.البته شان نزول آیه در این زمینه ما را کمک میکند که درخواست کفار فقط از رسول خدا بود .ولذا پیامبر خود باید پاسخ آنان را میداد.
آیه ششم
لَکُمْ دِینُکُمْ وَ لِیَ دِینِ ﴿الکافرون، 6﴾.
پایان بخش این سوره مبارکه هم درواقع تاکیدی است بر جمله های قبل که هرکسی بر دین خودش باقی میماند .واین مطلب را میرساند که همانگونه رسول خدا بر دین حق ثابت قدم است.کافر ومشرکین هم هرگز دین خدا را نمیپذیرند وبرآیین کفر آمیز خود میمانند.بواسطه فصلی که در آیه شریفه وجود دارد .واین جمله بدون حرف عطف آمده است بتوان این نکته را بدست آورد که این جمله جواب یک سوال مقد رباشد.که چرا پیامبر الا اعبد ما تعبدون وچرا کفار ولا انتم عابدون ما اعبد هستند.چرا که هرکس خود را متعلق به آیین ودین خود میداند که احساس میکند باید به آن پایبند بماند.