قرآن در مواجهه با کافران(۲)

 

در  سوره مبارکه علق به عنوان اولین سوره ای که در فضای آلوده به تاریکی شرک و کفر و در مواجهه با انسان‌هایی که تازگی نور اسلام به قلب آنان رسیده است نازل شده است. خداوند چه می‌کند با این انسان ها و چگونه  با آن‌ها مواجه می شود؟

۱. اولین اقدام این است که انسان را به فطرت و درون مایه اصلی انسانیتش، توجه می‌دهد.  توجه به فطرت یعنی ما از خداییم و انسان بدون خدا هیچ است.
 انسان بدون خداوند، نمی توانست چیزی را یاد بگیرد. مهم ترین عامل دانایی جامعه بشری، خداوند است انسان باید این حقیقت را بپذیرد که معلم واقعی او خداست. چون درون مایه دریافت اینگونه پیام‌ها در درون هر انسانی است قطعا اثر خودش را خواهد گذاشت.(علم الانسان ما لم یعلم)
۲. انسان دارای یک ویژگی خاص هست آن ویژگی این است که هر گاه خود را از لحاظ قدرت وتوانایی مادی، توانمند ببیند احساس می کند به هیچ کس حتی خدا نیازی ندارد و به خود اجازه می دهد در برابر هر قانون انسانی یا الهی، طغیان و سر پیچی کند. در مواجهه با کافران و انسان های لجوجی که در‌برابر حق کرنش نمی‌کنند باید این درس مهم انسان شناسی را مد نظر داشته باشیم.( کلا ان الانسان لیطغی ان راه استغنی)

روبیکا
https://rubika.ir/aboofazel_a

ایتا
https://eitaa.com/aboofazel_a

 

شناخت وتحلیل آزادی سیاسی از دیدگاه اسلام در آثار حضرت آیت الله جوادی آملی 5

 مقایسه آزدی سیاسی در اسلام با سایر مکاتب

دیدگاه تمامی مکاتب را می‏توان در دو اندیشه خلاصه کرد: در مباحث گذشته اشاره شد که در تقسیمی کلی، جهان‏بینی را به الهی و مادی می‏توان بخش کرد. جهان‏بینی الهی، معتقد است جهان را مبدأ و معادی است و انسان با توجه به روح الهی در آن به مسافری می‏ماند که عوالمی را پشت سرگذاشته تا وارد این عالم شده است و نیز عوالمی در پیش رو دارد که با مفارقت روح از تن خاکی، وارد آن خواهد شد؛ اما جهان‏بینی مادی می‏پندارد که همه وجود و حقیقت انسان در همین عالم ماده خلاصه شده و هیچ حقیقتی جز آن نیست و حیات انسان محدود به میلاد و مرگ است: (إن هِی إلاّ حَیاتُنَا الدُّنیا).[1]

بر مبنای این دو بینش، دو تفسیر در باب مفهوم آزادی هست: اندیشه مادی رهایی از همه قیود دینی را معنای آزادی می‏داند؛ امّا تفکر الهی صیانت همه حدود دینی را برای انسان کمال و سعادت می‏داند و اختیار و آزادی را برای او امری تکوینی به شمار می‏آورد و وی را در برگزیدن آن‏ها آزاد می‏داند که انسان بی‏جبر تکوینی آن‏هارا می‏پذیرد و الزام شرعی فقط برای حفظ هویت و سعادت اوست.

در جهان‏بینی توحیدی، آزادی به معنای رهایی است و انجام دادن هر عمل حیوانی، به معنای بردگی، زیرا در این صورت انسان از قید خرد رها و در مقابل آن به زنجیر اسارت هوای نفس گرفتار می‏شود. چنین انسانی آزاد و وارسته نیست، بلکه اسیر و وابسته است: عبدالشهوة أذلّ من عبد الرِّق؛ بنده شهوت فرومایه‏تر از بنده برده است.

جان جمله علمها این است این  که بدانی من کیم در یوم دین.[2]

 

آزادی در اسلام به معنای اجرای احکام عقلانی است نه إعمال خواسته‏های نفسانی. انسانی آزاد است که مطیع غرایز حیوانی خود نباشد، چون آزادی در مقابل بردگی است. آزاد کسی است که پیرو حکم فطرت و عقل باشد نه تسلیم نفس و شهوت. فلسفه اصلی جعل تکالیف الهی، رهایی از قیدهای بشری است؛ نه محدودیتی برای آزادی.[3]

بر این پایه در فرهنگ آسمانی اسلام، آزادی با عبودیت حق عجین و اسارت با تبعیت از هوای نفس قرین است، بنابراین برای نجات از مغالطه آزادی و رهایی، تفطن به این نکته ضروری است که آزادی به معنای بی‏بندوباری و تبهکاری نیست که تعدّی به حقوق دیگران لازمِ حتمی آن است، بلکه اسلام می‏گوید انسان باید بندگی کسی را در سر داشته باشد که به او حیات بخشیده است. این بندگی، ملایم طبع و فطرت اوست و هر گونه بندگی دیگران، در جهت خلاف مسیر فطرت انسانی است: (وما خَلَقتُ الجِنَّ والانسَ إلاّ لِیَعبُدون). [4]

در نظام دموکراتیک، انسان‏ها، آزادی کاذب دارند؛ چون خود را از حکم و قید خداوند رها می‏دانند، ولی در نظام اسلامی، آزادی انسانی، توأم با مسؤولیت در برابر خدا مطرح است. انسان مسلمان، نسبت به غیر خداوند آزاد است و این آزادی را از راه عبودیت و بندگی خداوند کسب می‏کند. این از بیانات نورانی حضرت امیرالمؤمنین (سلام‏الله علیه) است که می‏فرماید: «الهی کفی بى عزّاً أن أکون لک عبداً وکفی بى فخراً أن تکون لى ربّاً»[5] خداوندا در عزّت و افتخار من همین بس که من بنده توام و تو پروردگار منی. انسان اگر در بندِ خدای جمیل و جلیل باشد، به مقام والا می‏رسد و علم و قدرت را از او طلب می‏کند و به آن می‏رسد.

بنابراین، در نظام ولایت فقیه، آزادی انسانی و حقوق بشر و حق رأی و انتخاب نمایندگان مجلس خبرگان و ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شوراها و...، همگی وجود دارد و در عین حال، تعالی معنوی انسان نیز محفوظ است و زیان‏های موجود در نظام‏های دموکراتیک وجود ندارد.

3 ـ گرچه تحلیل حریّت و تبیین معنای آزادی در فرهنگ وحی، در گذشته گذشت [6]، لیکن اشاره اجمالی به آن، چنین است:

1). قرآن کریم، انسان گنهکار را بدهکار می‏داند.

2). شخص بدهکار، باید کالائی را در گرو بستانکار قرار دهد.

3). در مسائل مالی، ممکن است خانه یا فرش به عنوان رهن، قبول شود، لیکن در مسائل اعتقادی، اخلاقی، و عملی، خود انسانِ گنهکار را به عنوان رهن، می‏گیرند که تعبیر قرآن کریم در این باره می‏فرماید: (کل نفسٍ بما کسبت رهینة)[7] ؛ (کل امْرءی بما کسب رهین)[8].

4). انسان پرهیزکار، از گزندِ گرو و آسیب رهن، در امان است؛ چرا که بدهکار نیست و کسی که در گرو چیز یا کسی نباشد، آزاد است و از نعمت پر برکت حریّت، برخوردار خواهد بود؛ لذا «اصحاب یمین» یعنی کسانی که در صِحابت یُمْن و برکت، انسانِ متبرّکی شده‏اند از رهن آزادند.

از آنچه گفته شد، معلوم می‏گردد که معیار آزادی در فرهنگ قرآن، به لحاظ عرفان و اخلاق چیست.[9]

منابع

قرآن کریم

فرهنگ بزرگ سخن،دکتر حسین انوری ،تهران سخن 1381

جامعه در قرآن،حضرت آیت اله جوادی آملی،نشر اسرا،قم،کتابخانه دیجیتال اسرا

فلسفه حقوق بشر،حضرت آیت اله جوادی آملی،نشر اسرا،قم،کتابخانه دیجیتال اسرا

حیات حقیقی انسان در قرآن ،حضرت آیت اله جوادی آملی،نشر اسرا،قم،کتابخانه دیجیتال اسرا

ولایت فقیه ،حضرت آیت اله جوادی آملی،نشر اسرا،قم،کتابخانه دیجیتال اسرا

وحی و نبوت در قرآن،حضرت آیت اله جوادی آملی،نشر اسرا،قم،کتابخانه دیجیتال اسرا

 

 

 

---

[1] سوره مؤمنون، آیه 37

[2] جامعه در قرآن -  صفحه3- 472

[3] جامعه در قرآن -  صفحه 473

[4] جامعه در قرآن -  صفحه 474

[5] بحار؛ ج 74، ص 400

[6] ولایت فقیه -  صفحه 29

[7] سوره مدثر، آیه 38.

[8] سوره طور، آیه 21

[9] ولایت فقیه -  صفحه 513

اعجاز قرآن از دیدگاه مستشرقین_مقاله

چکیده:

 

در این مقاله ابتدا به شناخت ومعرفی منابع مهمی که مستقیما به موضوع اعجاز قرآن وپدیده استشراق پرداخته انداشاره کرده ایم.وسپس با تبیین مختصری از اعجاز واستشراق به تببین نظرات مستشرقین ،پیرامون قران کریم پرداخته ایم.وسعی شده است نظرات مستشرقان در قالب ها وبخش های مختلف با توجه به منابع معرفی شده دسته بندی ومورد تحلیل وبررسی قرار بگیرد.

 

کلیدواژه:

قرآن،اعجاز،استشراق،مستشرقین

دانلود کامل فایل pdfاینجا را کلیک کنید

مقاله؛ تفسیر ومفسران در قرن ششم هجری قمری

چکیده:

با توجه به اوضاع خاص سیاسی ورشد بسیاری از علوم اسلامی در قرن ششم هجری علم تفسیرقرآن مورد توجه قرارگرفت.وبیش ازهفتاد تفسیر در این قرن نوشته شد.که برخی از آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردارمیباشند.ازمیان تفاسیرشیعه مجمع البیان طبرسی واز اهل سنت الکشاف زمخشری رامیتوان نام برد که تا عصر ما برای قرآن پژوهان اهمیت بالایی دارند.

کلید واژه ها :قرآن،تفسیر،مفسران،قرن ششم

دانلودکامل pdf مقاله اینجا کلیک کنید.